Jaarrekening

Waaraan moet een jaarrekening voldoen?

Bijna elke jaarrekening heeft als standaardzin “de jaarrekening is in overeenstemming met het bepaalde in Titel 9 van boek 2 BW”. Het is een kort zinnetje, maar zijn de gevolgen voor uw jaarrekening zijn groot. In het BW (burgerlijk wetboek) staat namelijk precies hoe u een jaarrekening moet indelen in jaarrekeningposten, welke toelichtingen verplicht zijn en welke rechtspersonen verplicht zijn een jaarrekening op te stellen.

Voor welke vennootschappen geldt een verplichte jaarrekening?

kalender jaarrekeningOp deze vraag zal u antwoord vinden in het eerste artikel van titel 9 van boek 2 BW (in artikel 360): “Deze titel is van toepassing op de coöperatie, de onderlinge waarborgmaatschappij, de naamloze vennootschap en de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid….”

Het voorgaande houdt dus in dat besloten vennootschappen (BV) vallen onder deze wet. De OV (Vof) of éénmanszaak zijn geen rechtspersonen en zij zijn daarom niet verplicht zich aan deze regels te houden. Maar…sinds de verplichting om bij de belastingaangifte voor ondernemers een vorm van een jaarrekening op te stellen, of in ieder de cijfers daaruit over te nemen, worden de IB-ondernemers via een achterdeur verplicht om toch iets van een jaarrekening op te maken.

Overigens vindt u wel vele artikelen over het goed koopmansgebruik in de jaarrekening. Deze zijn (ook) weer verankerd in de belastingwet, dus waarschijnlijk heeft u als OV (Vof) of éénmanszaak er wel baat bij om kennis te nemen van de artikelen in titel 9 van boek 2 BW.

Waaruit bestaat de jaarrekening?

Een jaarrekening bestaat volgens artikel 361 uit: de balans en de winst- en verliesrekening met de toelichting. Hieruit is op te maken dat er altijd een toelichting bij de posten uit de jaarrekening hoort, deze bestaat vaak uit de gehanteerde waarderingsgrondslagen en een nadere specificatie van posten uit de balans en winst en verliesrekening.

Overigens dienen stichtingen en verenigingen geen winst- en verliesrekening bij de jaarrekening te voegen, maar een exploitatieoverzicht. Op een exploitatieoverzicht zijn dezelfde bepalingen als een winst- en verliesrekening van toepassing. De naam is derhalve anders, dit heeft te maken met het feit dat stichtingen en verenigingen vaak niet naar winst strevende organisaties zijn. De termen winst- en verlies zijn daarom vervangen door positief exploitatiesaldo en negatief exploitatiesaldo.

Indeling van een balans

Als u zich afvraagt waarom alle balansen er hetzelfde uitzien, dan zou dat nu duidelijk moeten zijn. Het is de voorgeschreven indeling uit de wet. Dat u deze balansindeling ook vaak bij een VOF (OV) of éénmanszaak ziet is geen toeval. De wettelijke verplichtingen zijn dan wel niet van toepassing, maar hieruit blijkt dat de onderneming deze als dermate belangrijk ziet dat ze deze alsnog toepast.

Hoe ziet de balans in de jaarrekening eruit?

In artikel 364 uit titel 9 van boek 2 BW staat vermeld:

“Op de balans worden de activa onderscheiden in vaste en vlottende activa, al naar gelang zij zijn bestemd om de uitoefening van de werkzaamheid van de rechtspersoon al of niet duurzaam te dienen.
Onder de vaste activa worden afzonderlijk opgenomen de immateriële, materiële en financiële vaste activa. 
Onder de vlottende activa worden afzonderlijk opgenomen de voorraden, vorderingen, effecten, liquide middelen, en, voor zover zij niet onder de vorderingen zijn vermeld, de overlopende activa. 
Onder de passiva worden afzonderlijk opgenomen het eigen vermogen, de voorzieningen, de schulden en, voor zover zij niet onder de schulden zijn vermeld, de overlopende passiva.”

Dit is alleen maar de hoofdindeling van de balans, de wet heeft voor alle posten nog nadere voorschriften met betrekking tot toelichting en criteria gesteld.

Goed koopmansgebruik in de jaarrekening

Het waarschijnlijk meest belangrijke is dat de jaarrekening volgens goed koopmansgebruik is opgesteld. Goed koopmansgebruik kunt u lezen als de normen en waarden zoals deze in het (financiële) maatschappelijk verkeer aanvaardbaar zijn.

De artikelen 362 en 363 zeggen hierover:

“De jaarrekening geeft volgens normen die in het maatschappelijk verkeer als aanvaardbaar worden beschouwd een zodanig inzicht dat een verantwoord oordeel kan worden gevormd omtrent het vermogen en het resultaat, alsmede voor zover de aard van een jaarrekening dat toelaat, omtrent de solvabiliteit en de liquiditeit van de rechtspersoon….”

“De balans met de toelichting geeft getrouw, duidelijk en stelselmatig de grootte van het vermogen en zijn samenstelling in actief- en passiefposten op het einde van het boekjaar weer. De balans mag het vermogen weergeven, zoals het wordt samengesteld met inachtneming van de bestemming van de winst of de verwerking van het verlies, of, zolang deze niet vaststaat, met inachtneming van het voorstel daartoe. Bovenaan de balans wordt aangegeven of daarin de bestemming van het resultaat is verwerkt.”

“De winst- en verliesrekening met de toelichting geeft getrouw, duidelijk en stelselmatig de grootte van het resultaat van het boekjaar en zijn afleiding uit de posten van baten en lasten weer.”

“Indien het verschaffen van het in lid 1 bedoelde inzicht dit vereist, verstrekt de rechtspersoon in de jaarrekening gegevens ter aanvulling van hetgeen in de bijzondere voorschriften van en krachtens deze titel wordt verlangd. Indien dit noodzakelijk is voor het verschaffen van dat inzicht, wijkt de rechtspersoon van die voorschriften af; de reden van deze afwijking wordt in de toelichting uiteengezet, voor zover nodig onder opgaaf van de invloed ervan op vermogen en resultaat.”

“De baten en lasten van het boekjaar worden in de jaarrekening opgenomen, onverschillig of zij tot ontvangsten of uitgaven in dat boekjaar hebben geleid.”

“De jaarrekening wordt vastgesteld met inachtneming van hetgeen omtrent de financiële toestand op de balansdatum is gebleken tussen het opmaken van de jaarrekening en de algemene vergadering waarin zij wordt behandeld, voor zover dat onontbeerlijk is voor het in lid 1 bedoelde inzicht…”
“De samenvoeging, de ontleding en de rangschikking van de gegevens in de jaarrekening en de toelichting op die gegevens zijn gericht op het inzicht dat de jaarrekening krachtens artikel 362 lid 1 beoogt te geven. Daarbij worden de voorschriften krachtens lid 6 en de andere afdelingen van deze titel in acht genomen.”

“Het is niet geoorloofd in de jaarrekening activa en passiva of baten en lasten tegen elkaar te laten wegvallen, indien zij ingevolge deze titel in afzonderlijke posten moeten worden opgenomen.”

“Een post behoeft niet afzonderlijk te worden vermeld, indien deze in het geheel van de jaarrekening van te verwaarlozen betekenis is voor het wettelijk vereiste inzicht. Krachtens deze titel vereiste vermeldingen mogen achterwege blijven voor zover zij op zichzelf genomen en tezamen met soortgelijke vermeldingen voor dit inzicht van te verwaarlozen betekenis zouden zijn. Vermeldingen krachtens de artikelen 378 (= verloop eigen vermogen), 382(= gemiddeld aantal werknemers) en 383 (= leningen en voorschotten bestuurders) mogen evenwel niet achterwege blijven.”

“De indeling van de balans en van de winst- en verliesrekening mag slechts wegens gegronde redenen afwijken van die van het voorafgaande jaar; in de toelichting worden de verschillen aangegeven en worden de redenen die tot afwijking hebben geleid, uiteengezet.”

“Zoveel mogelijk wordt bij iedere post van de jaarrekening het bedrag van het voorafgaande boekjaar vermeld; voor zover nodig, wordt dit bedrag ter wille van de vergelijkbaarheid herzien en wordt de afwijking ten gevolge van de herziening toegelicht.”
“Wij kunnen voor de indeling van de jaarrekening bij algemene maatregel van bestuur modellen en nadere voorschriften vaststellen, die gelden voor de daarbij omschreven rechtspersonen. Bij de toepassing daarvan worden de indeling, benaming en omschrijving van de daarin voorkomende posten aangepast aan de aard van het bedrijf van de rechtspersoon, voor zover dat krachtens de algemene maatregel is toegelaten.”

Neem vrijblijvend contact op!






    Naam (*)

    E-mailadres (*)

    Telefoonnummer (*)

    Opmerking/vraag

    captcha